Posted on October 5, 2021
Համեմատական աշխարհագրական մեթոդ
Հայաստանի Հանրապետությանը համարժեք բնակչության թիվ ունեցող երկրների մի շարք ցուցանիշներ (2008 թ.)
Առաջադրանք: Կիրառելով համեմատական աշխարհագրական մեթոդը՝ աղյուսակում տրված ցուցանիշների հիման վրա վերը թվարկված երկրները խմբավորե՛ք՝
- ըստ տարածքի մեծության (մեծ, միջին, փոքր),
- մեծ- Մավրիտանիա, Մոնղոլիա
- միջին- Կոնգո, Լիբերիա, Օման, Ուրուգվայ
- փոքր- Հայաստան, Քուվեյթ, Լիտվա, Լատվիա, Ալբանիա, Բոսնիա- Հերցեգովինա, Մոլդովա, Ճամայկա, Պանամա
- ըստ տնտեսական զարգացման մակարդակի (առավել զարգացած, միջին, ցածր),
- Առավել զարգացած-
- Միջին-
- Ցածար- Հայաստան, Կոնգո, Լիբերիա, Մավրիտանիա, Մոնղոլիա, Քուվեյթ, Օման, Լիտվա, Լատվիա, Ալբանիա, Բոսնիա- Հերցեգովինա, Մոլդովա, Ճամայկա, Պանամա, Ուրուգվայ
- ըստ ուրբանիզացման (քաղաքայնացման) մակարդակի (բարձր, միջին, ցածր),
- Բարձր-Հայաստան, Կոնգո, Լիբերիա, Մողոլիա, Քուվեյթ, Օման, Լիդվա, Լատվիա, Ճամայկա, Պանամա, Ուրուգվայ
- Միջին-Մավրիտանիա, Ալբանիա, Բոսնիա- Հերցեգովինա, Մոլդովա
- Ցածր-
- ըստ ծնելիության մակարդակի (բարձր, միջին, ցածր):
- Բարձր-
- Միջին- Կոնգո,
- Ցածր-Հայաստան,
Օրինակ՝ Ըստ աղյուսակում բերված տվյալների՝ համեմատական աշխարհագրական մեթոդի օգտագործմամբ դժվար չէ նկատել, որ ՀՀ–ն առավել ընդհանուր գծեր ունի Մոլդովայի (տարածք, ծնելիության գործակից), Ալբանիայի (տարածք, ՀՆԱ), Լատվիայի և Լիտվայի (ուրբանիզացման մակարդակ, ծնելիության գործակից) հետ: ՀՀ–ն վերը նշված բոլոր չորս ցուցանիշներով տարբերվում է Մավրիտանիայից, Օմանից և այլն:
08․10․2022թ․
Զարգացած և զարգացող երկրներ
1․ Ներկայացնել զարգացած և զարգացող երկրների գլխավոր բնութագրիչները։
Զարգացած երկրներն առանձնանում են շուկայական
հարաբերությունների զարգացման հասուն մակարդակով, բնակչության մեկ շնչի հաշվով
ՀՆԱ–ի բարձր ցուցանիշով, ներքին կայունությամբ:
Զարգացող երկրները սովորաբար ներկայացվում են հետևյալ ենթախմբերով:
Առաջին ենթախումբը ներկայացնում են, այսպես կոչված, առանցքային երկրները՝
Հնդկաստանը, Չինաստանը և Մեքսիկան: Սրանք տիրապետում են մարդկային, բնական
և տնտեսական հսկայական ներուժի և շատ առումներով զարգացող երկրների
առաջատարներն են:
Երկրորդ ենթախումբը կազմում են նավթարտահանող երկրները, որոնք «նավթային
դոլարների» հոսքի շնորհիվ ունեն մեկ շնչի հաշվով բավական բարձր ՀՆԱ (6–10 հազ.
դոլար). երբեմն այն անցնում է 20 հազ. դոլարից:
2․ Ուրվագծային քարտեզի վրա, նշել՜ և գույներով առանձնացնել աշխարհի զարգացած երկրները, զարգացող նավթարտահանող, լատինամերիկյան և անցումային տնտեսության երկրների խմբերը։
3․ Նշել ժամանակակից պետությունների կառավարման ձևերը։ Առանձնացնել նախագահական և խորհրդարանական հանրապետությունների տարբերիչ գծերը։
Հանրապետական– նախագահական, պառլամենտական, խառը
Միապետություն– բացարձակ, սահմանադրական
Կրոնապետություն
Նախագահական երկրներում ի տարբերություն մյուս կառավարման ձև ունեցող պետությունների նախագահը կանգնած է երկրի գլխին, կառավարության ղեկավարն է և իրավունք ունի վետո դնել պառլամենտում քննարկվող հարցերի կամ պառլամենտի կողմից կայացված որոշումների վրա, նախագահները հիմնականում ընտրվում են ժողովրդի կողմից ուղղակի ընտրությունների միջոցով, սակայն կան երկրներ որտեղ նախագահը ընտրվում է պառլամենտի կողմից։
Խորհրդարանական հանրապետության հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ կառավարությունը ձևավորվում է խորհրդարանական հիմքով և ամբողջապես պատասխանատվություն է կրում խորհրդարանի առջև:
Խորհրդարանական հանրապետությունը հիմնականում բնութագրվում է նրանով, որ իշխանական գերակայությունը պետական կառավարման այդ համակարգում պատկանում է խորհրդարանին, իսկ կառավարությունը քաղաքական պատասխանատվություն է կրում խորհրդարանի, այլ ոչ թե նախագահի առջև, և հրաժարական է տալիս խորհրդարանի կողմից անվստահություն հայտնելու դեպքում:
4․ Ըստ աշխարհամասերի՝ կազմել դաշնային պետությունների ցանկը։
Ամերիկա-ԱՄՆ, Արգենտինա, Բրազիլիա, Մեքսիկա, Վենեսուելա
Ասիա- Ռուսաստան, Նեպալ, Պակիստան, Իրաք, Հնդկաստան
Եվրոպա- Ավստրիա, Բոսնիա և Հերցեգովինա, Գերմանիա
Աֆրիկա- Եթովպիա,Հարվային Սուդան, Նիգերիա, Սոմալի, Սուդան